گناهان کبیره:اهنگ وغنا
غناء و موسیقی
حضرت صادق (ع) فرمودند: گوش دادن به غناء نفاق را در قلب میرویاند چنانکه آب سبزه را.همچنین فرمودند: داخل خانه هایی که خداوند نظر رحمتش را از اهل آن برداشته ( بواسطه نواختن موسیقی و غناء) وارد نشوید.باز فرمود:از جمله گناهان کبیره لهوهایی است که انسان را از یاد خدا باز می دارد و در ارتکاب گناه بی پروا میکند مانند غنا و نواختن موسیقی.گناهان کبیره شهید دستغیب جلد ۱ باب غناء
{قبل از هر چیز یک تعریف ساده از غناء که در احادیث تصریح به حرام بودن آن شده میکنیم.موسیقی و آوازخواندن(ترانه) مناسب مجلس گناه غناء است.نکته اینجاست که هر موسیقی و ترانه خواندنی غناء و گناه نیست. که اغلب تشخیص آن هم سخت نیست! گاهی مصداق آن به قولی از حالی به حال دیگر شدن است، یعنی با شنیدن آن حرکاتی را انجام دهیم که در حالت عادی انجام نمیدهیم! مثل رقص .مصداق دیگر شاد شدن خیلی زیاد یا ناراحت شدن شدید است.به هر حال هرکس به اندازه خودش میتواند حرام بودن یک ترانه یا موسیقی را تشخیص دهد.در مواردی که تشخیص سخت است ، احتیاط و گوش نکردن بهتر از گناه کردن است .البته و صد البته آواز خواندن زن مگر در مجالس زنانه آن هم با شرایطی که بعدا خواهد آمد حرام قطعی است و این بحث در مورد موسیقی و ترانه هایی است که توسط خوانندگان مرد انجام میشود.من تمام تلاش خودم رو کردم تا یک بحث مستند و مستدل داشته باشیم.پس احادیث آمده از کتب معتبر شیعه گرد آوری شده است.
آیا برای حرام بودن هر چیز همین بس نیست که خداوند فرموده است ؟! }
و بعضی از مردم سخنان بیهوده را میخرند تا مردم را از روی نادانی از راه خدا گمراه سازند و آیات الهی را به مسخره میگیرند؛برای آنان عذاب خوار کننده است.سوره لقمان آیه ۶
حضرت باقر (ع) فرمودند:کسیکه به سخن شنونده ای گوش دهد و موافق او باشد گویی او را پرستیده است .پس اگر از خدا صحبت کند ، شنونده خدا را پرستیده و اگر گوینده از شیطان (خواسته های نفسانی) بگوید پس شنونده شیطان را پرستش کرده است.فروع کافی باب غناء ج ۶ ص ۳۴۳ روایت۲۴
غناء چیست؟
غناء ( آوازه خوانی) حرام است و گوش دادن به آن و پول درآوردن به آن حرام است.تنها صدای خوب غناء نیست ،بلکه کشیدن صدا و گردانیدن آواز در حلق (به قول خودمون چهچه!) به طوری که طرب آور(طرب حرکتی است که به خاطر غم زیاد یا شادی فوق العاده به انسان دست میدهد که ناشی از شنیدن سازها و آوازهای خوش است) و مناسب با محافل اهل گناه و طرب باشد حتی اگر با آلات موسیقی ملایم نواخته شود غناء محسوب میشود.به بیان ساده تر هر صوت لهوی (گفتار یا کردار ناروایی که آدمی را از امر مهمی باز دارد) که موافق خواسته های نفسانی و شهوانی (حیوانی) باشد حتی اگر سرود ، مرثیه یا بالاتر از آن قرآن باشد، که البته در این صورت معصیت آن بزرگتر و به مراتب مجازات آن بیشر خواهد بود. گناهان کبیره مرحوم دستغیب ص۲۶۵.( به طور مثال محسن نامجو (بدون شرح...))
{شاید اینجا اولین چیزی که به ذهن رسد رادیو و تلویزیون صدا و سیمای جمهوری اسلامی باشه!!!و اینکه خیلی ها اون رو قبول دارن ؛ و تا در مورد موسیقی صحبت میشه با استناد به همین رسانه ها همه چیز رو مباح میکنن! اولا رادیو و تلویزیون مرجع تقلید ما نیستن! حتی اگر از رسانه جمعی پخش بشن.ثانیا اگر حتی فرد موجهی عملی رو انجام بده دلیل بر درستی اون کار نیست.}
غناء یکی از گناهان کبیره است که حضرت صادق (ع) به آن تصریح کردند و امام محمد باقر(ع) فرمودند از گناهانی است که خداوند بر آن وعده عذاب داده است. کتاب فروع کافی ج۶ ص ۴۳۱
و هر گناهی که خداوند به آن وعده عذاب دهد از گناهان کبیره است.از حضرت صادق (ع) درمورد سوره حج آیه ۳۱ (قول الزور ) پرسیدند حضرت فرمودند: قول زور غناء است یعنی نزدیک قول باطل و غناء نشوید. حضرت هادی (ع) در معنی آیه ۷۲ سوره فرقان : و کسانیکه باطل را حاضر نمیشوند (در مجالس باطل شرکت نمیکنند) فرمود : غناء است که مومنین بر آن حاضر نمیشوند.حضرت علی (ع) فرمودند : زیاد گوش کردن به غناء نفاق و فقر میآورد. پیامبر (ص) در جامع الاخبار فرمودند: خواننده غناء از قبر خارج میشود در حالیکه کور و گنگ و کر میباشد و به این نشانه شناخته میشود.
{قضاوت آزاد: خداوند در قرآن کریم میفرماید: دل آرام گیرد به یاد خدا... و بعضی از آدم های امروزی میگن: دل آرام گیرد با یک آهنگ وصف حال!!}
روزگاری شهر ما ویران نبود
دین فروشی انقدر ارزان نبود
نغمه مطرب دوای جان نبود
هیچ صوتی بهتر از قرآن نبود..
بین فقهای شیعه در حرام بودن غناء اختلافی نیست ولی در تفسیر غناء با هم کمی متفاوت هستند.که در آخربه نظرات برخی مراجع تقلید را در این باره اشاره میکنم.
صدای خوب مانعی ندارد: اگر صدایی خوب باشد و کیفیت غناء را نداشته باشد حلال است.{ شعر خوب ، موسیقی خوب ، بیان خوب ،هنر است. البته بگذریم که معنای هنر امروزه کمی دستکاری شده و به هر چیزی که ازقانون و خط و روش مرسوم خارج تر باشد هنری تر نامیده میشود! }
خوب خواندن و غناء دو تاست: در حدیثی از نشانه های قیامت حضرت رسول (ص) میفرمایند: مردمانی می آیند که قرآن را برای منظور دنیوی یاد میگیرند و قرآن را مانند خواندن و نواختن در آلات موسیقی و بطرز غناء میخوانند. وسائل کتاب تجارت باب ۲۷
البته لازم به ذکر است هر صوت و کشیدن و چهچهی که آواز را نیکو کند غناء نیست.
عده ای از فقها غنا را در مجلس عروسی زنانه به چند شرط اجازه دادند.اول هیچ مردی حتی از محارم در مجلس نباشد.دوم در خواندن حرف باطلی مثل دروغ و فحش زده نشود. سوم بدون ساز و آلات موسیقی باشد.به هر حال احتیاط در ترک بهتر است.کتاب گناهان کبیره باب غناء
بعضی ها البته دف رو اجازه دادن به شرطی که حلقه نداشته باشه.{ در زمانهای قدیم این وسائل صرفا برای گناه استفاده میشد حتی برای نگهداری آن هم حکم حرام داده اند.البته امروزه انقدر انواع گناه علنی شده که اصلا گناه بودن خیلی از کارها رو یا یادمون رفته یا انقدر با گوشت و پوستمون عجین شده نمیتونیم حق بودنشون رو قبول کنیم}.
امام باقر (ع) در کتاب جامع ااحادیث الشیعه ج ۳ صفحه ۳۲۷ میفرمایند: ( شگفتا که مردم از ترس بیماری در خوردن غذا احتیاط میکنند ولی از ترس آتش دوزخ از گناه خودداری نمیکنند.)و البته این خویشتن داری چون بر خلاف تمایلات نفس انسان است در مرحله اول قدری سخت به نظر می آید.کتاب اخلاق عملی باب پرهیز از محرمات
شدیدترین گناه آن است که که صاحبش آن را کوچک بشمارد.نهج البلاغه حکمت ۴۷۷
امام صادق (ع) فرمودند:وقتی آدم (ع) رحلت نمود ابلیس و قابیل با رحلت او خوشحال شدند .آن دو با هم به نشانه شادی برای مرگ آدم از تنبور و وسائل موسیقی استفاده کردند.پس هر کس در روی زمین از این وسائل لذت می برد از پیروان راه ابلیس می باشد.وسائل شیعه۱۲/۲۳۱
پیامبر اسلام (ص) فرمودند: فرشتگان به خانه ای که شراب و وسائل موسیقی و قمار در آن باشد وارد نمیشوند و دعای اهل آن خانه مستجاب نمیشود و خیر و برکت هم از آجا می رود.وسائل شیعه ۱۲/۲۳۵
سؤال: موسیقی و غناء
به نظر شما شنیدن آهنگهایی که از صدا و سیما پخش میشود چگونه است؟
امام خمینی(رحمة الله علیه) : موسیقی مطرب جایز نیست و آهنگهای مشکوک اشکال دارد.
سؤال: فرق غناء و موسیقی
با توجه به ترویج موسیقی از طرف بعضی مراکز فرهنگی ، برخی میگویند غنا حرام است و موسیقی اشکال ندارد،لطفا فرق بین موسیقی و غنا را بیان کنید و برخی میگویند موسیقی سنتی شنیدنش اشکالی ندارد، نظرتان را بفرمایید:
آیة الله مکارم شیرازی:کلیه صداها و آهنگهای مناسب مجالس لهو و فساد حرام است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود.
آیة الله فاضل لنکرانی: غنا آوازی است که در آن صدا را در گلو می گردانند که به زبان عربی عرفی چهچهه می گویند و طرب انگیز هم باشد و مناسب مجالس لهو و لعل هم باشد که این حرام است و موسیقی به یک تعریف ترکیب اصوات است به نحوی که خوش آیند باشد ولذا اگر مناسب مجالس لهو و لعب باشد حرام است.
آیة الله تبریزی: غنا (آوازخوانی مناسب مجالس خوشگذرانی که در مضمون باطل باشد) و گوش دادن به آن حرام است و بنابر احتیاط واجب باید از مطلق خواندنی که با ترجیع صوت(چهچهه) است ولو در مضمون باطل نباشد اجتناب نمود و نیز موسیقی لهوی( نواختن با آلات مخصوصه که مناسب خوشگذرانی باشد ) گوش دادن به آن حرام است.موسیقی ای که مناسب خوشگذرانی باشد حرام است و بین انواع آن چه سنتی و غیره هیچ فرقی نیست.
آیة الله خامنه ای : غنا خوانندگی مطرب و مناسب مجالس عیش و نوش است و موسیقی نوازندگی با همان اوصاف است و در حکم با هم فرقی ندارند و هر دو حرام است.
آیة الله صافی گلپایگانی: غنا عبارت از آوازی است که مشتمل بر ترجیع و صوت و طرب انگیز و مناسب با مجالس طرب باشد و موسیقی گاه بر غنا و گاه بر آلات مختلف موسیقی مانند تار ، سنتور، دف و... اطلاق میشود.اگر موسیقی را همان معنای غنا و آوازها و سازها و بکار گرفتن آنها بدانیم یادگیری موسیقی از قدیم بین اهل لهو و بزم متدوال بود و در کشورها و مناطق مختلف دنیا از آن بکار برده میشد و میشود همه حرام است.
سؤال: استماع نوارهای موسیقی
گوش دادن به نوارهایی که توسط وزارت ارشاد یا حوزه هنری سازمان تبلیغات تهیه میشود و از نظر آنان مجاز است چه حکمی دارد؟
آیة الله مکارم شیرازی: کلیه صداها و آنگهایی که مناسب لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود و مجوز وزارت ارشاد حرام را حلال نمیکند.
آیة الله بهجت (رحمة الله علیه): نواری که فساد انگیز است استماع آن حرام است و همینطور اگر مطرب باشد استماع آنها حرام است.
آیة الله گلپایگانی: اگر مشتمل بر غنا و موسیقی (ساز و آواز) باشد حرام است.
آیة الله تبریزی: گوش دادن به موسیقی لهوی حرام است چه با نوار باشد یا غیر نوارواجازه دادن یا ندادن یک مؤسسه یا سازمان اعتبار و اثری ندارد.
آیة الله فاضل لنکرانی: موسیقی اگر مطرب و مهیج و مناسب مجالس خوشگذرانی باشد حرام است در غیر اینصورت اشکالی ندارد و عناوین مختلف و یا مرکز پخش و مجوز ارشاد تاثیری در این حکم ندارد.
آیة الله خامنه ای: اگر فیلم ها یا نوارها به نظر مکلف شرعی مشتمل بر غنا یا موسیقی مطرب و لهوی مناسب مجالس لهو و گناه باشد توزیع و عرضه آنها و همچنین دیدن و گوش دادن به آنها برای او جایز نیست و مجرد تایید برخی از ادارات مربوطه زمانی که نظر مکلف در تشخیص موضوع با نظر تایید کنندگان مخالف است دلیل شرعی برای جواز محسوب نمیشود.
سؤال : آلات لهو و لعب
خرید و فروش و استعمال و نگهداری و دایره و تنبک و دف و فلوت چه صورتی دارد؟
آیة الله مکارم شیرازی: با توجه به اینکه بیشترین استفاده از این وسائل در حال حاضر استفاده حرام است خرید و فروش و نگهداری آنها جایز نیست ، یعنی حرام است.
آیة الله بهجت: حرام است.
آیة الله تبریزی : حرام است.
آیة الله خامنه ای: حرام است.
آیة الله گلپایگانی : حرام است.
نظر برخی مراجع تقلید در مورد غناء و موسیقی
نظرات شما عزیزان: